معماری5

معماری هند

معماری هند ، شبه قاره هند دارای سه منطقه جغرافیایی خاص است.

• شمال شرقی: محل کوه‌های هیمالایا و ماوای سنتی خدایان بودننذ
• شمال غربی: منطقه حاصلخیز
• جنوب کوه‌های هیمالیا که دره‌های رودهای سندو گنگ در آن‌ها قرار دارند. نخستین فرهنگ بزرگ هند در ۳۰۰۰(ق. م) در علیای دره سند متمرکز شده بود.

موهنجودارو و هاراپا در پاکستان امروزی از مناطق اصلی گسترش این فرهنگ می‌باشند.

هنر هند تا ورود اقوام اریایی به ان سرزمین به صورت ممتد ادامه داشت و در زمینه‌های

گوناگون، پیشرفت قابل توجهی نموده بودند هجوم‌های اریاییان را که در حدود ۱۸۰۰ سال

(ق. م) آغاز شد، می‌توان علت بروز گسست در هنر هندی دانست.

در معماری هند هنر و تمدن هند ناحیه ی وسیعی را در بر می گیرد که شامل

کشورهای هندوستان – پاکستان – نپال – بوتان – بنگلادش – سری لانکا و بخشی از

افغانستان است . بین هند و ایران به عنوان یکی از همسایگان قدرتمند غربی این کشور

از سال های دور روابط بی شماری وجود داشته است. اشتراکات از اوستا (کتاب دینی

کهن ایرانیان) و وادها (کتب مقدس هندوان) به وجود اصول مشترک گواهی می دهد. به

خصوص این ارتباط از زمان ورود آریاییان در هند ملموس تر است.معماری

هنر و تمدن هند به سه دوره تقسیم می شود:

• پیش از آریایی (دراویدی)
• دوره ی آریایی
• دوره ی اسلامی

موهنجودارو در معماری هند

واقع در ۴۰۰ کیلومتری شمال کراچی پاکستان امروزی و در بردارنده تمدن عظیمی در

۳۰۰۰(ق. م) در دره رود سند بود. طرح شهرسازی مدرن و علمی کم‌نظیر آن باعث شد تا

آن را “مانهاتن عصر برنز “بنامند. در نقشه شهرسازی آن بلوار عظیم شمالی-جنوبی با

خیابانهای فرعی شرقی-غربی قرار داشته و منازل مسکونی در کوچه‌های باریک این

خیابانها واقع بوده‌است^. دو اصل اساسی در طرح منازل رعایت گردیده:

• امنیت
• آسایش

درب منازل در گذرگاه‌های فرعی باز می شده و نور و هوا از حیات خلوت تأمین می گردیده.

بناها به صورت دو طبقه با پلکان به یکدیگر متصل بوده‌اند وجود چاه‌های آجری با درب به

منظور جلوگیری از افتادن اجسام به داخل آن، حتی تا زمان رم و یونان باستان دیده نشده

است. سیستم فاضلاب سرپوشیده درون‌شهری زیر پیاده‌روها که به خارج شهر هدایت

می‌شد، حمامی ساخته از آجر و ملات ساروج بر روی تپه‌ای مصنوعی به ارتفاع ۷ تا ۱۴

متر با دیوار اصلی دو جداره و کف شیبدار به سمت مجرای فاضلاب، انبار غله و نیز سالنی

دارای ۲۰ ستون با حیاط خلوت داخلی به عنوان دفتر مرکزی همگی از امتیازات این شهر

محسوب می‌شدند.معماری

موارد شگفت انگیز تمدن موهنجودارو:

• پیشرفت در زمینه آجر سازی با آجرهایی به ابعاد استاندارد ۹/۲۷×۴۲/۱۳×۳۵/۶ سانتی‌متر.
• ساخت شبکه فاضلاب بر اساس اصول فنی و استاندارد.
• ساخت خانه‌هایی براساس نقشه و اندازه یکسان.
• برقراری عدالت اجتماعی با توجه به وضع ساختمان‌سازی ایشان، چنانچه وضع اجتماعی مردم آن با وضع مردم سومر برابر و ازمصریان و بابلیان زمان خود برتر بود.

معماری هند عصر بودا

از حدود قرن ۳(ق. م) تا ۶ و ۷ میلادی آئین بودایی حاکم بر هند، بر فرهنگ و هنر آن سرزمین تأثیرات زیادی گذاشت. «بودا ساکیامونی» حدود ۵۶۳ ق. م متولد شد. وی فرزند پادشاه منطقه‌ای در مرز هندو نپال بود در پی مشاهده دردهای اجتماعی مردم راه ریاضت را پیشه کرد و اصول و قواعدی را پایه ریزی نمود که بیش از یک میلیارد نفر پیرو در جهان پیدا کرد. آثار معماری دوره ودائی و بودایی از چوب بوده و به همین دلیل از کوشکهای عظیم و هفت طبقه آن زمان چیزی به جای نمانده‌است. لیکن بنا به وصفیات این آثار متأثر از هنر ایرانی بوده‌اند.معماری

پس از گرویدن ” آشوکا ” به دین بودائی آثار معماری هندی از سنگ ساخته شد و نمادهایش را از آیین بودا وام گرفت. از جمله آثار باقی‌مانده سر ستونی از کاخ آشوکا در منطقه ” سارنات ” هندوستان است که چهار شیر پشت به پشت روی آن حکاکی شده‌اند. آن‌ها غالب و شکل ایرانی دارند، در زیر آن‌ها نقوش برجسته‌ای از فیل و گردونه آیین بودا به نماد چرخه زندگی و حیات رسم شده و زیر این کتیبه نیلوفر آبی سنگی بزرگی حجاری شده‌است که در معماری ایران بسیار به چشم می‌خورد؛ نماد نیلوفر، در هنر چین و ژاپن نیز دیده می‌شود.

از آثار معماری دوره بودایی (بویژه معماری مذهبی) تعدادی معبد، استوپا و معابد غاری به جای مانده‌اند.

نکات معماری هند – بودایی

• عظمت معماری بودایی هند بیشتر در پیکرتراشی است تا سبک معماری، زیرا نمای بیرونی معابد عریان است و بنا ترکیبی از معماری و پیکرتراشی محسوب می‌گردد.
• در معماری مذهبی بودایی دو نوع ساختمان وجود داشت الف: تالار تمرکز که گسترده حجره راهب بود. ب: گنبد که بقعه اشیا متبرک محسوب می‌شد؛ که این دو ابتدا از هم مجزا بودند ولی از حدود سه یا چهار قرن پس از مرگ بودا به یکدیگر پیوستند و یک بنا را تشکیل دادند.

استوپا در معماری هند

معماری هند در دوره کهن پشته خاکی بود که بر گوری قرار داشت، بعدها به بنای گنبد یادبودی به منظور نگهداری جسد پارسای بودایی تغییر شکل داد. استوپا محل حفظ خاکستر مردگان، نماد مرگ بودا، نشانه آیین بودایی و محل پرستش محسوب می‌شود. اکثر استوپاها از گنبدی آجری که دکلی روی آن بر افراشته شده و اطرافش را نرده‌های سنگی پوشانده ساخته شده‌اند و روی نرده‌ها با نمادهای بودایی تزئین شده، قدیمی‌ترین استوپا در بارهوت هندوستان واقع است.

استوپای سانچی

در معماری هند معروفترین استوپای آجری هند، که ورودی آن از سمت جنوب به صورت پلکانی به داخل راه دارد ارتفاع گنبد آن از زمین ۱۵ متر است و ساقه آن ۶ متر بلندی دارد. در بالای گنبد فضای مربعی به نام ” هاریکا ” قرار دارد و وسط آن دکل مزین با چند پر نصب شده دور تا دور محل استوپا را نرده سنگی گردی می‌پوشاند که از چهار سمت دارای چهار دروازه می‌باشد. این عمارت که توسعه یافت و سر انجامدر سدع نخست پیش از میلاد به پایان رسید، امروزه به عنوان نقطه اوج پیشرفت یک دوره از تمدن هند به‌شمار می‌رود.

معماری هند – معابد غاری

دوره حکومت سلسله ماوری، شاهد پیدایش مقدمات یک سبک بی‌نظیر معماری (پرستشگاههایی که در دل صخره‌های سنگی کنده می‌شدند بود. بخش‌هایی از درون و بیرون این غارها را با تقلید مو به مو از ابنیه چوبی آن دوره، کنده کاری کردند. محل خلوت و تن آسایی و آرامش رهروان زنده دل بودایی بود که در سنگ‌های کوه بنا می‌گردید. غالباً سردر آن نعلی شکل بود و با ستونها، دیوارهای سنگی و رواق‌های خوش نقش تزئین می‌شد و داخل غار را ستونهای مزین و سر ستونهای جانوران به حالت نقش برجسته تشکیل می‌داد. درون معبد تالاری برای اجتماع بود و در انتهای آن محرابی که بقایای اجساد مردگان مقدس در آن قرار می‌گرفت و در طول تالار دو ردیف ستون شبستان را از راهروهای کناری جدا می‌کرد.

معبد غاری کارلی

در فاصله میان ” بمبئی ” و ” پونه ” از کهن‌ترین و زیبا‌ترین معابد غاری است که در سال ۵۰ میلادی ساخته شد و برای ساخت آن قله یک تپه را خالی کرده و معبدی با طول ۳۸ متر و ارتفاع ۱۴ متر بنا کردند، صحن مرکزی به استوپایی در انتها منتهی می‌گردد. در دو طرف صحن دو ردیف ستون با سر ستونهای زنان و مردان فیل سوار احداث شده که پشت آن‌ها راهرو می‌باشد.